(wskazujące na temat)

- książka o kimś/czymś a book about a. on sb/sth

- ustawa o pornografii the law on pornography

- o czym jest ten film? what is the film about?

- mówić/myśleć o kimś/czymś to talk/think about a. of sb/sth

- dyskutować o czymś to discuss sth

- zapytać o kogoś/coś to ask about sb/sth

- zapytaj kogoś o godzinę/drogę ask somebody the time/way

- zapytała go o cenę she asked him about the price

- wiedzieć o kimś/czymś to know about sb/sth

- nic mi o tym nie wiadomo I know nothing about it

- nie zapomnij o jej urodzinach don’t forget (about) her birthday

- nie miała pojęcia o poezji she knew nothing about poetry

- co sądzisz o tej książce? what do you think of this book?

- był przekonany o swojej racji he was convinced he was right

- proces o zabójstwo a murder trial

- oskarżony o zdradę stanu accused of high treason

- martwić się o kogoś/coś to worry about sb/sth

- gniewać się o coś to be angry a. cross GB about sth

- być zazdrosnym o kogoś/coś to be jealous of sb/sth

- o co masz do mnie żal? what have I done to upset you?

- prosić o coś to ask for sth

- poproś go o kawałek chleba ask him for a piece of bread

- poprosimy go o zmianę decyzji we’ll ask him to change the decision

- chciałbym cię o coś poprosić I’d like to ask you something, there’s something I’d like to ask you

- dbać o zęby/włosy to care for one’s teeth/hair

- dbać o figurę to watch one’s figure a. weight

- wystąpić o stypendium to apply for a grant/scholarship

- zabiegać o poparcie to seek support

- walczyć o przetrwanie to fight for survival

- rywalizować o pierwsze miejsce to compete for first place

- proszę o spokój! quiet, please!

- pasażerów uprasza się o niepalenie passengers are kindly requested not to smoke

- kłótnia o coś a quarrel about a. over sth

- wojna o granice a war over the borders

- sprzeczać się o drobiazgi to quarrel over trifles

- uderzyć głową/kolanem o coś to hit a. bang one’s head/knee on a. against sth

- fale uderzały o skały the waves beat against the cliffs

- odbijali piłkę o ścianę they were bouncing the ball against the wall

- koła stukały o szyny the wheels clattered on the rails

- rozerwał marynarkę o gwóźdź he tore his jacket on a nail

- oparł drabinę o ścianę he leant the ladder against the wall

- o (godzinie) czwartej at four (o’clock)

- o wpół do dziewiątej at half past eight

- o świcie/zmroku at dawn/dusk

- o północy at midnight

- wstał o zwykłej godzinie he got up at his usual hour

- wzrosnąć/obniżyć się o 10% to rise/fall by 10 per cent

- wzrost/spadek zatrudnienia o 2% a two per cent rise/fall a. drop in employment

- o dwa centymetry dłuższy/krótszy two centimetres longer/shorter

- o połowę krótszy/tańszy half the length/price

- o dziesięć lat starszy/młodszy ten years older/younger

- jest ode mnie wyższy o pół głowy he’s half a head taller than me

- o wiele lepszy/większy far better/bigger

- te buty są o dwa numery za duże these shoes are two sizes too big

- mieszkamy o trzy domy dalej we live three houses further on a. down the road

- wyprzedzał ich o trzy metry/sekundy he was three metres/seconds ahead of them

- spóźniła się o godzinę she was an hour late

- spałeś o godzinę dłużej ode mnie you slept an hour longer than me

- może się pan pomylić o dziesięć lat your answer must be correct to within ten years

- dziewczyna o niebieskich oczach i jasnych włosach a girl with blue eyes and fair hair

- mydło o zapachu cytryny lemon-scented soap

- film o żywej akcji a well-paced film

- koło o średnicy/promieniu metra a circle one metre in diameter/with a one-metre radius

- odcinek drogi o długości ośmiu kilometrów an eight-kilometre stretch of the road

- poruszać się o kulach to walk on crutches

- wstać o własnych siłach to get up on one’s own a. unaided

- żyć o chlebie i wodzie to live on bread and water

- nad kimś/czymś [znajdować się] over a. above sb/sth

- nad głównym wejściem over a. above the main entrance

- łuna nad miastem a glow over the city

- 1500 metrów nad poziomem morza 1,500 metres above sea level

- miał siniak nad lewym okiem he had a bruise over a. above his left eye

- mieszkali nad sklepem they lived over a. above the shop

- rano nad miastem przeszła burza a storm broke over the city in the morning

- tumany kurzu unosiły się nad drogą clouds of dust rose over the road

- piłka przeleciała wysoko nad poprzeczką the ball went high over the bar

- pochylić się nad kimś/czymś to lean a. bend over sb/sth

- pochyliła się nad kołyską she leaned a. bent over the cot

- pochylali się nad mapą they were bending over a map

- nad coś [kierować się] over a. above sth

- balon wzbił się nad chmury the balloon soared up above the clouds

- myśliwce nadleciały nad miasto fighter planes flew over the city

- Wiedeń leży nad Dunajem Vienna lies on the Danube

- kupili dom nad jeziorem they bought a house on a. by a lake

- opalali się nad rzeką they were sunbathing by the river

- spacer nad brzegiem rzeki/Sekwany a walk along a. by the riverside/along the Seine

- nad coś [kierować się] to sth

- pojechać nad morze to go to the seaside

- pójść na spacer nad jezioro to take a walk to the lake

- wycieczka nad Wigry a trip to Lake Wigry

- być a. stać nad kimś to be over sb

- nad sobą miał dyrektora finansowego above him he had the financial director

- kontrola nad czymś control over a. of sth

- mieć nadzór nad czymś to supervise sth, to have control over sth

- sprawować władzę nad czymś to exercise authority a. power over sth

- przewaga nad kimś/czymś superiority a. the advantage over sb/sth

- opieka nad ludźmi w podeszłym wieku care of the elderly

- dyskusja nad budżetem discussion on a. about the budget

- dyskutowali nad projektem uchwały they were discussing the (draft) bill

- praca nad czymś work on a. at sth

- pracować nad planami budynku to work on the design of a building

- rozmyślać nad czymś to ponder on a. over sth

- medytować nad czymś to meditate on a. upon sth

- siedzieć nad książką to pore over a book

- ślęczeć nad lekcjami to slog away at one’s homework pot.

- ich zachwyt nad jego obrazami their delight over his paintings

- użalić się nad kimś to feel sorry for sb, to pity sb

- użalać się nad sobą a. nad własnym losem to feel sorry for oneself pot., pejor.; to bemoan one’s lot książk., żart.

- znęcać się nad kimś to torment sb

- zlituj się nade mną/nad nim have mercy on me/him

- nad ranem/wieczorem (just) before dawn a. daybreak/dusk a. nightfall

- nic straszniejszego nad wojnę nothing more terrible than war

- cóż piękniejszego nad miłość what can be more beautiful than love?

- kochać kogoś nad życie to love sb more than life itself

- nad wszystkie rozrywki uwielbiał kino of all pastimes he adored the cinema more than anything else

- praca nad siły superhuman work

- poeta nad poetami a towering poet

- przebój nad przeboje an all-time hit

- skandal nad skandale a scandal to end all scandals

- łotr nad łotrami an arch-villain; a consummate villain książk.

- nade wszystko above all (else), more than anything (else)

- nade wszystko cenił spokój he valued peace and quiet more than anything a. above all else

- była sławna, bogata, a nade wszystko urodziwa she was famous, rich, and, above all, good-looking

- nadczułość hypersensitivity

* * *

* * *

+ Ins.

1. (= powyżej, ponad) above, over; nad głową (= w górze) overhead.

2. (= na brzegu l. krawędzi, blisko) nad (samą) granicą at the (very) border, near the border; nad grobem at the graveside; przen. (= blisko śmierci) at death's door, with one foot in the grave; nad morzem at the seaside, on the sea; nad rzeką/jeziorem on the river/lake; Waszyngton leży nad Potomakiem Washington lies l. is located on the Potomac River; nad przepaścią t. przen. on the edge of a precipice; nad ranem in the early morning.

3. (przedmiot uwagi l. kontroli) litować się nad kimś feel pity for sb; (= okazywać komuś miłosierdzie) have l. take pity on sb; mieć przewagę nad kimś have the advantage on l. over sb, have the upper hand over sb; opieka nad dziećmi child care; pastwić się nad kimś torment sb; płakać nad czymś cry over sth; rozpaczać nad kimś/czymś lament for sb/sth; sprawować władzę nad kimś/czymś rule sb/sth; form. have/hold dominion over sb/sth; stracić panowanie nad sobą lose one's temper; pot. blow one's top, blow a gasket, hit the ceiling.

4. (temat rozważań l. dyskusji) debata nad ustawą/wnioskiem debate on a bill/motion; zastanawiać się nad czymś consider sth, pause over sth.

5. (cel badań l. wysiłków) pracować nad czymś work on sth.

6. lit. (podkreślenie wyjątkowości; często z archaiczną formą narzędnika) mistrz nad mistrzami l. nad mistrze master of l. over masters; Pieśń nad Pieśniami Bibl. the Song of Songs.

+ Acc.

1. ( cel w przestrzeni) over, above; nad głowę above one's head; (= w górę) up; nad miasto over the town l. city.

2. (= na brzeg) nad jezioro/morze/rzekę to the lake/sea/river.

3. lit. ( porównanie lub wybór) than, above; cenić coś nad życie value sth above life; cóż jest (lepszego) nad wino? what (is) better than wine?; nade wszystko above all.

- na stole/kanapie/krześle on the table/sofa/chair

- na ścianie/drzwiach on the wall/door

- na Ziemi/Księżycu on the Earth/Moon

- na niebie in the sky

- na jeziorze/rzece on the lake/river

- na morzu at sea

- na zdjęciu/obrazie (jako temat) in a photo/picture

- na środku czegoś in the middle a. centre of sth

- na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth

- rana na nodze a wound on a a. in the leg

- mieć na sobie marynarkę/płaszcz to be wearing a jacket/coat

- nosiła pierścionek na małym palcu, a na szyi korale she had a ring on her little finger and beads (a)round her neck

- włóż płaszcz na sweter put your coat on over your sweater

- na stadionie at the stadium

- na korytarzu in the corridor

- na ulicy in the street, outside

- na ulicy Klonowej in a. on Klonowa Street

- na dworcu/przystanku autobusowym at the station/bus stop

- na staromiejskim rynku in the Old Town marketplace

- na wschodzie/południu in the East/South

- na Bliskim Wschodzie in the Middle East

- na Ukrainie/Węgrzech in (the) Ukraine/in Hungary

- na Śląsku/Mazowszu in Silesia/Mazovia

- na wyspie/Borneo on an island/in Borneo

- na wsi in the country

- na uniwersytecie at (the) university/in the university

- na wykładzie/przedstawieniu at a lecture/performance

- na górze/dole (wysokość) at the top/bottom; (w budynku) upstairs/downstairs

- na plażę/bagna to the beach/marshes

- na stację/salę operacyjną to the station/the operating theatre

- na Łotwę/Pomorze to Latvia/Pomerania

- na Sycylię/Krym to Sicily/the Crimea

- wyprawa na Mount Everest an expedition to Mount Everest

- wspinać się na Giewont to climb Giewont

- robotnicy wylegli na ulice workers took to the streets

- dostał się na uniwersytet/prawo he entered university a. was admitted to university/he entered the law department

- poszła na zebranie/koncert she went to a meeting/concert

- iść/skręcać na północ/wschód to go/turn north/east

- okna wychodzą na południe/na ogród the windows face south/look onto the garden

- na północ/wschód od czegoś to the north/east of sth

- na górę/dół (wyżej/niżej) up/down; (w budynku) upstairs/downstairs

- patrzeć na kogoś to look at sb

- postawić wazon na stół a. na stole to put a vase on the table

- ładować meble na ciężarówkę to load furniture onto a lorry

- przenosić się z miejsca na miejsce to move from place to place

- wyjechać na tydzień/dwa dni to go away for a week/two days

- na krótko for a bit a. a short while

- na zawsze forever, for ever

- muszę was na chwilę zostawić I’ll have to leave you for a moment

- ptaki odleciały na zimę the birds have flown off for the winter

- na pół godziny przed odlotem samolotu half an hour before the plane’s departure

- miałeś zrobić tłumaczenie na wczoraj you were supposed to finish the translation by yesterday

- przesuńmy zebranie na jutro let’s postpone the meeting till tomorrow

- masz przyjść na drugą/lunch you must come at two/for lunch

- jestem z nim umówiony na siedemnastą/na piątego stycznia I’m seeing him at 5 p.m./on January the fifth

- na tę okazję for the occasion

- sukienka na specjalne okazje a dress for special occasions

- zjeść coś na śniadanie/lunch to have a. eat sth for breakfast/lunch

- kupić komuś prezent na urodziny to buy sb a present for his/her birthday

- zaprosić kogoś na imieniny/wigilię to invite sb to one’s name day party/for Christmas Eve

- pójść na wesele/pogrzeb to go to a wedding/funeral

- pocałować/pomachać komuś na pożegnanie to kiss/wave sb goodbye

- policjanci na koniach policemen on horseback

- jechać na rowerze to cycle, to ride a bike

- latać na lotni to go hang-gliding

- jeździć na łyżwach/wrotkach to skate a. go skating/to (roller) skate a. go (roller) skating

- chodzić/stać na rękach to walk/stand on one’s hands

- skakać na jednej nodze to hop on one foot

- zjechał na nartach ze zbocza he skied down the slope

- dziecko poruszało się na pupie po całym pokoju the baby shuffled around the room on his/her bottom

- stolik na kółkach a table on a. with wheels

- pantofle na wysokim obcasie highheeled shoes

- pantofle na płaskim obcasie low-heeled shoes, flats US

- fotel/konik na biegunach a rocking chair/horse

- spodnie na szelkach/pasku trousers with braces/with a belt

- prowadzić psa na smyczy to lead a dog on a leash

- leżeć na brzuchu/plecach to lie on one’s stomach/back

- oprzeć się na łokciu/na lasce to lean on one’s elbow/a cane

- na komputerze/kalkulatorze on a computer/calculator

- pisać na maszynie to type, to write on a typewriter

- uszyć sukienkę na maszynie to machine(-sew) a dress

- grać na skrzypcach/fortepianie to play (on) the violin/piano

- zagrać jakąś melodię na skrzypcach/fortepianie to play a tune on the violin/piano

- robić na drutach to knit

- jajka na twardo/miękko hard-boiled/soft-boiled eggs

- usmażyć coś na maśle/oleju to fry sth in butter/oil

- ten rosół jest na wołowinie, nie na kurczaku this is beef broth, not chicken broth

- nalewka na wiśniach cherry brandy

- sprzedawać coś na sztuki/tuziny to sell sth by the piece/dozen

- kupić coś na raty to pay for sth by a. in instalments

- pomalować coś na niebiesko/zielono to paint sth blue/green

- ubierać się na biało/czarno to dress in white/black

- „podawać na zimno/gorąco” ‘serve cold/hot’

- zrobiła się na Marylin Monroe pot. she dolled herself up like Marylin Monroe pot.

- (ona) uczy się na piątki she always gets top marks

- mięso na befsztyki/zupę meat for steak/soup

- butelka na mleko a milk bottle

- materiał na sukienkę dress material

- stojak na buty a shoe rack

- syrop na kaszel cough syrup

- koncert na skrzypce i fortepian a concerto for violin and piano

- dom na sprzedaż a house for sale

- sztućce/stół na cztery osoby cutlery/a table for four (people)

- brała krople na serce she took drops for her heart

- nie mam już miejsca na książki I don’t have any more room for books

- na dokończenie tego mieliśmy tylko dwie godziny we only had two hours to finish it

- nie trać czasu na głupstwa don’t waste time on trifles

- brakuje pieniędzy na zasiłki there’s a shortage of money for benefits

- zabrali go do szpitala na operację they took him to hospital for an operation

- poszedł na egzamin he went to take a. went off for his exam

- idę do znajomych na brydża I’m going to my friends to play (some) bridge a. for a game of bridge

- umówmy się na piwo let’s meet for a beer

- muszę pójść na zakupy I have to do some a. go shopping

- na co chcesz pójść (do kina)? what (film) would you like to see?

- wybrać się na grzyby/ryby to go mushroom picking/fishing

- skoczył do wody jemu/jej na ratunek he jumped into the water to save him/her

- podarł spodnie na strzępy he tore his trousers to shreds

- wazon rozbił się na kawałki the vase smashed to pieces

- porąbał drewno na kawałki he chopped the wood into pieces

- pokrój mięso na plastry/kawałki cut the meat into slices/chunks

- gips strwardniał na kamień the plaster set as hard as rock

- przerobiła sukienkę na spódnicę she turned the dress into a skirt

- przebudowali piwnicę na sklep they converted the cellar into a shop

- rodzice wychowali go na uczciwego człowieka his parents brought him up to be an honest man

- na czyjąś prośbę/zaproszenie at sb’s request/invitation

- na czyjś rozkaz at sb’s order

- na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth

- na dźwięk dzwonka wyskoczył z wanny at the sound of the bell he jumped out of the bath

- na myśl o tym zrobiło mu się słabo he felt faint at the (very) thought of it

- śledztwo rozpoczęto na wniosek poszkodowanego the investigation was opened at the request of the injured party

- na nasz apel zgłosiło się wielu ochotników many volunteers responded to our appeal

- oskarżeni utrzymują, że strzelali na rozkaz the accused claim that they were ordered to shoot

- chorować na grypę to be ill with flu

- przystanek na żądanie a request stop GB, a flagstop US

- dwa razy na tydzień/rok twice a week/year

- jeden student na dziesięciu one student in ten a. out of ten

- na jedno miejsce było sześciu kandydatów there were six candidates per place

- bieg na 100 metrów the 100 metres sprint

- głęboki/długi na sześć metrów six metres deep/long

- drzwi były otwarte na całą szerokość the door was wide open

- podszedłem do niego na odległość kilku kroków I came to within several steps of him

- poziom wody podniósł się na wysokość pierwszego piętra the level of the water rose up to the first floor

- jak na swoje lata, jest w doskonałej formie he’s in excellent form for his years

- jak na emeryta, ma spore dochody for a pensioner he has quite a large income

- pomidory, jak na krajowe, są znakomite for Polish tomatoes they’re delicious

- suma, jak na owe czasy, ogromna a huge sum for a. in those days a. times

- na ówczesne warunki (for) the way things were at the time; for the conditions prevailing at that time książk.

- na co? what for?

- na co ci ołówek? what do you need a pencil for?

- i na co wam to było? what did you have to do that for?

- na odwal (się) pot. a. na odpieprz (się) posp. [zrobiony, wykonany] any old how pot.

* * *

* * *

+ Loc.

1. ( miejsce) on, at, in ( często nie tłumaczony jako przyimek); na stole on the table; na ścianie on the wall; na górze/na dole up/down; at the top/bottom ( czegoś of sth); (= na piętrze/na parterze) upstairs/downstairs; na ulicy on the street; Br. in the street; na Siódmej Ulicy on Seventh Street; Br. in Seventh Street; na Pennsylvania Avenue pod numerem 10 Br. at 10 Pennsylvania Avenue; na Alasce/Litwie in Alaska/Lithuania; na deszczu (out) in the rain; na dworze (= na zewnątrz) outside, outdoors; na koniu on a horse, on horseback; na korytarzu in the corridor; na palcu/głowie on one's finger/head; mieć mnóstwo spraw na głowie przen. have a lot on one's mind l. shoulders; na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth; na polu in the field; na uniwersytecie/poczcie at the university/post office; na zachodzie in the west.

2. ( sytuacja) gdybym był na twoim miejscu if I were you, if I were in your shoes.

3. (= podczas) at, during, on; na zebraniu/koncercie at a meeting/concert; na wakacjach on vacation; Br. on holiday; na wycieczce on a trip l. excursion; spędzać czas na czytaniu spend one's time reading.

4. ( środek lokomocji) on; jechać na koniu ride (on) a horse; jeździć na nartach ski, go skiing; jeździć na rowerze ride (on) a bicycle, ride a bike.

5. ( ruch lub pozycja ciała) on; chodzić na rękach walk on one's hands; leżeć na boku lie on one's side; na nogach (t. przen. = w dobrej kondycji) on one's feet.

6. ( instrument) on; grać na skrzypcach/fortepianie play the violin/piano; grać melodię na fortepianie play a tune on the piano.

7. ( narzędzie) pisać na maszynie type, typewrite; robić na drutach knit.

8. ( precyzowanie znaczenia rzeczownika) buty na wysokich obcasach high-heeled shoes; ciasto na drożdżach yeast dough; nalewka na wiśniach cherry liqueur; koń na biegunach rocking horse.

9. (po czasownikach l. przymiotnikach) oszczędzać na czymś economize on sth; wprawiać się na czymś cut one's teeth on sth; wychowany na czymś brought up l. raised on sth.

+ Acc.

1. (kierunek l. cel) to, toward(s), on, upon ( często nie tłumaczony jako przyimek); na Alaskę/Litwę to Alaska/Lithuania; na stolicę (o celu marszu, operacji wojskowej) toward l. on the capital; na górę/na dół up/down; ( po schodach) upstairs/downstairs; na pocztę/dworzec kolejowy to the post office/railroad station; na ulicę (out) into the street; na zachód west, westward(s); wyjść na ulicę (euf. = zacząć uprawiać prostytucję) go on the streets.

2. (po czasownikach l. przymiotnikach) chory na głowę (pot. = szalony) sick in the head, brainsick; chorować l. cierpieć na coś suffer from sth; cieszyć się na coś look forward to sth; krzyczeć na kogoś shout at sb; patrzeć na kogoś/coś look at sb/sth; zanosi się na deszcz it's going to rain; zły na kogoś/coś angry at/with sb/sth.

3. ( stan) postawić kogoś na nogi przen. put sb on their feet (again).

4. ( okres) for; na chwilę for a moment, for a while; na miesiąc for a month.

5. (termin, wyznaczony czas) (dokładnie) na czas (right) on time; obiad będzie na piątą dinner will be (ready) at five; umówić się na środę agree to meet on Wednesday, schedule an appointment for Wednesday; wracam na Wielkanoc I'll be back l. returning for Easter; zrobię to na jutro I'll do it for tomorrow.

6. (napęd, zasilanie) silnik na benzynę gasoline engine; zegar na baterię battery-powered clock.

7. ( przeznaczenie) kosz na śmieci waste-paper basket; materiał na sukienkę dress material; koncert na fortepian muz. piano concerto; skrzynka na listy mailbox; Br. letter-box.

8. ( sposób) with, by; walczyć na miecze fight with swords; kupować na raty buy on installments; kupować/sprzedawać na sztuki buy/sell by the piece.

9. ( miara) 100 kilometrów na godzinę a hundred kilometers an hour/per hour; szeroki na dwa metry two meters wide; raz na rok once a year.

10. (przyczyna, bodziec) on, upon, at, to; co ty na to? what do you say?, what would you say to that?; na żądanie on demand; na czyjąś prośbę/czyjś rozkaz on l. at sb's request/order; na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth; na wieść o wypadku upon the news of the accident; odpowiedzieć na pytanie answer a question.

11. ( podział) into, in; drzeć coś na kawałki tear sth into l. to pieces; dzielenie włosa na czworo przen. hair-splitting; dzielić/łamać/składać coś na pół divide/break/fold sth in half.

12. ( dzielenie liczb) sto na dziesięć one hundred (divided) by ten.

13. ( wymiary) pięć na dziesięć cali five by ten inches.

14. ( cel) to, for, into; być przyjętym na (Uniwersytet) Yale be accepted at l. by Yale (University); dostać się na wydział chemii get into the chemistry department; iść na przyjęcie/zebranie go to a party/meeting; iść na ryby go fishing; iść na spacer go for a walk; jechać na wycieczkę go on an excursion; wyskoczyć na miasto go out, go into town.

15. ( w utarych zwrotach) na dobitkę to crown it all, to top it (all) off, on top of all that; na domiar złego to make matters worse; na przykład for example, for instance; jak na złość ironically; na zakończenie finally; na złamanie karku at breakneck speed l. pace, helter-skelter.

16. ( w równoważnikach zdań) na pomoc! help!; na koń! mount up!; na zdrowie! ( toast) cheers!; ( odpowiedź na kichnięcie) bless you!

z przysłówkami, przymiotnikami i wyrazami nieodmiennymi

1. ( z nazwami kolorów) pomalować coś na biało paint sth white.

2. ( okres) for; na długo/krótko for a long/short time; na zawsze forever.

3. ( sposób) na czczo on an empty stomach; na leżąco lying (down), reclining, prone; jajko na twardo hard-boiled egg; na wznak on the back.

4. ( relacje przestrzenne) na zewnątrz (czegoś) outside (sth); na wprost (straight) on l. ahead; (= naprzeciw) opposite; na zachód/lewo ( o położeniu) to the west/left ( od czegoś of sth).

5. ( w utartych zwrotach) wszystko na nic/na próżno (it's) all for nothing/in vain.